ارزیابی پتانسیل تورم آزاد خاک های رسی متراکم شده

ارزیابی پتانسیل تورم آزاد خاک های رسی متراکم شده

عشایری ایمان,یثربی سیدشهاب الدین*

* گروه مکانیک خاک و پی، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه تربیت مدرس


رفتار تورمی معمولا در خاک هایی مشاهده می شود که به اندازه لازم ذرات ریزدانه رسی داشته باشند. تمایل به جذب آب در این ذرات و تغییر در رطوبت طبیعی خاک در اثر تغییر آب و هوای محل، موجب می شود که خاک گاه تا حد درصد رطوبت حد پلاستیک مرطوب شده و سپس تا پایین تر از حد انقباض، رطوبت خود را از دست دهد. جذب رطوبت باعث ازدیاد حجم خاک و از دست دادن آن، باعث انقباض و کاهش حجم خاک می شود. تغییرات حجمی ناشی از تغییر درصد رطوبت خاک، باعث وارد آمدن خسارت به سازه های موجود در سطح خاک می شود. این نشان دهنده اهمیت مطالعات لازم برای شناسایی رفتار تغییر حجم و فشار تورمی خاک های ریزدانه است. پتانسیل تغییر حجم به طور مستقیم به میزان فعالیت کانی رسی غالب در خاک و به عبارت دیگر به پلاستیسیته خاک بستگی دارد. در کنار مجموعه عواملی که بیان کننده ترکیبات خاک هستند، مجموعه عوامل محیطی نیز در آزاد شدن این پتانسیل موثرند. در تحقیق حاضر به منظور ارزیابی میزان تاثیر خصوصیات پلاستیک خاک، شرایط تراکم و درصد رطوبت، 5 نمونه خاک ریزدانه رسی با شاخص خمیری 10 تا 50 درصد مطالعه شد. مطالعات کانی شناسی و تجزیه شیمیایی همراه با آزمایش تورم آزاد بر روی نمونه های متراکم شده از خاک های مورد مطالعه، انجام شده است. نتایج آزمایش های انجام شده نشان می دهد که عواملی مانند نوع کانی رسی، کاتیون های جذب شده به ذرات رس، دامنه خمیری، درصد رس، درصد رطوبت، چگالی و تراکم، مقدار تورم آزاد خاک متراکم شده را تحت تاثیر قرار می دهند.


کلید واژه: خاک های رسی، خاک های متورم شونده، تورم آزاد، شرایط تراکم