مهندسی عمران ایران

مطالب عمومی مهندسی عمران معماری شهرسازی

مهندسی عمران ایران

مطالب عمومی مهندسی عمران معماری شهرسازی

آیین‌نامه‌ حفاظت‌ و بهداشت‌ عمومی‌ در کارگاه‌ها

آیین‌نامه‌ حفاظت‌ و بهداشت‌ عمومی‌ در کارگاه‌ها

ماده‌ ۱: کلیه‌ کارگاه‌های موجود و کارگاه‌هایی‌ که‌ در آتیه‌ تاسیس‌ می‌شوند باید مقررات‌ عمومی‌ مربوط‌ به‌ حفاظت‌ و بهداشت‌ کار را که‌ در این‌ آیین‌نامه‌ مقرر می‌شود طبق‌ ماده‌ ۴۸ قانون‌ کار رعایت‌ نمایند.

فصل‌ اول‌ – ساختمان‌
ماده‌ ۲: ساختمان‌ کارگاه‌ها و کارخانه‌ها باید با وضع‌ آب‌ و هوای‌ محل‌ متناسب‌ باشد.
ماده‌ ۳: برای‌ هر کارگر در کارگاه‌ حداقل‌ باید ۱۲ متر مکعب‌ فضا منظور گردد و فضای‌ اشغال‌ شده‌ به‌وسیله‌ ماشین‌ آلات‌ یا ابزار و اثاثیه‌ مربوط‌ به‌کار همچنین‌ فضای‌ بالاتر از ارتفاع‌ سه‌ متر جزء فضای‌ مزبور محسوب‌ نمی‌شود.
ماده‌ ۴: سقف‌ و بدنه‌ و کف‌ عمارات‌ کارگاه‌ باید با مصالحی‌ ساخته‌ و اندود شود که‌ از نفوذ رطوبت‌ به‎داخل‌ کارگاه‌ جلوگیری‎نماید و حتی‌‎الامکان‌ مانع‌ نفوذ‎گرما و یا سرمای‌ خارج‌ گردد.
ماده‌ ۵:کف‌ عمارات‌ کارگاه‌ باید هموار و بدون‌ حفره‌ بوده‌ و به‌ نحوی‌ مناسب‌ مفروش‌ شود که‌ قابل‌ شستشو باشد و تولید گرد و غبار نکند و موجب‌ لغزیدن‌ کارگران‌ نگردد.
در مواردی‌ که‌ نوع‌ کار اقتضای‌ ریخته‌ شدن‌ آب‌ را به‌ کف‌ کارگاه‌ داشته‌ باشد باید کف‌ کارگاه‌ دارای‌ شیب‌ متناسب‌ و مجرای‌ مخصوص‌ برای‌ خروج‌ آب‌ و جلوگیری‌ از جمع‌ شدن‌ آب‌ در کف‌ کارگاه‌ باشد.
ماده‌ ۶:در محل‌هایی‌ که‌ مواد شیمیایی‌ و سمی‌ بکار می‌برند باید بدنه‌ دیوار کارگاه‌ تا یک‌ متر و شصت‌ سانتیمتر ارتفاع‌ از کف‌ زمین‌ قابل‌ شستشو باشد.
ماده‌ ۷:در صورتی‌ که‌ در ساختمان‌ کارگاه‌ دهانه‌ها یا سوراخ‌هایی‌ موجود باشد که‌ احتمال‌ سقوط‌ اشخاص‌ برود باید به‌وسیله‌ نصب‌ پوشش‌های‌ فلزی‌ محکم‌ و نرده‌هایی‌ که‌ حداقل‌ ارتفاع‌ آن‌ ۶۰ سانتیمتر باشد موجبات‌ جلوگیری‌ از سقوط‌ اشخاص‌ و رفع‌ خطر بعمل‌ آید.
ماده‌ ۸:عرض‌ پلکان‌ عمومی‌ کارگاه‌ باید حداقل‌ ۱۲۰ سانتیمتر و پاگردهای‌ آن‌ متناسب‌ با عرض‌ مزبور باشد. در مورد پلکان‌هایی‌ که‌ بیش‌ از چهار پله‌ دارد در طرف‌ باز پلکان‌ باید نرده‌ محکم‌ نصب‌ شود و در مسیر پلکان‌ نباید هیچگونه‌ مانعی‌ وجود داشته‌ باشد.
ماده‌ ۹:عمارات‌ کارگاه‌ باید به‌ تناسب‌ وسعت‌ محل‌ کار به‌ اندازه‌ کافی‌ در و پنجره‌ برای‌ ورود نور و هوا داشته‌ باشد.
ماده‌ ۱۰:کارگاه‌هایی‌ که‌ وسایل‌ کار و نوع‌ محصول‌ آن‌ طوری‌ است‌ که‌ بیشتر در معرض‌ حریق‌ واقع‌ می‌شود حتی‌ الامکان‌ باید با مصالح‌ نسوز ساخته‌ شوند.

فصل‌ دوم‌ – روشنایی‌
ماده‌ ۱۱:در هر کارگاه‌ بایستی‌ روشنایی‌ کافی‌ (طبیعی‌ یا مصنوعی‌) متناسب‌ با نوع‌ کار و محل‌ تامین‌ شود. در صورتی‌ که‌ برای‌ روشنایی‌ از نور مصنوعی‌ قوی‌ استفاده‌ شود باید برای‌ ممانعت‌ از ناراحتی‌چشم‌ حبابهای‌ مخصوصی‌ نصب‌ گردد.
ماده‌ ۱۲:کلیه‌ پنجره‌های‌ بدنه‌ و سقف‌ که‌ جهت‌ روشنایی‌ اطاق‌ها تعبیه‌ شده‌ و کلیه‌ چراغها و حبابها باید نظیف‌ نگاه‌ داشته‌ شود.

فصل‌ سوم‌ – تهویه‌ و حرارت‌
ماده‌ ۱۳:محل‌ کار در هر کارگاه‌ باید بطوری‌ تهویه‌ شود که‌ کارگران‌ همیشه‌ هوای‌ سالم‌ تنفس‌ نمایند. در مورد محل‌های‌ کار پوشیده‌ مقدار حداقل‌ هوای‌ لازم‌ برای‌ هر کارگر بر حسب‌ نوع‌ کار در هر ساعت‌ ۳۰ الی‌ ۵۰ متر مکعب‌ می‌باشد.
ماده‌ ۱۴:در کارگاه‌هایی‌ که‌ دود و یا گاز و یا گرد و غبار و یا بخارهای‌ مضر ایجاد می‌شود باید مواد مزبور با وسایل‌ فنی‌ موثر طوری‌ از محل‌ تولید به‌ خارج‌ کارگاه‌ هدایت‌ شود که‌ مزاحمت‌ و خطری‌ برای‌ کارگران‌ ایجاد ننماید.
ماده‌ ۱۵:درکارگاه‌هایی‌ که‌ تهویه‌ طبیعی‌ کافی‌ نباشد باید از وسایل‌ تهویه‌ مصنوعی‌ استفاده‌ شود.
ماده‌ ۱۶:هر کارگاه‌ باید دارای‌ وسائلی‌ باشد که‌ در زمستان‌ و تابستان‌ درجه‌ حرارت‌ داخلی‌ آن‌ به‌ وضع‌ قابل‌ تحملی‌ نگاهداری‌ شود.

فصل‌ چهارم‌ – جلوگیری‌ از آتش‌ سوزی‌ و مبارزه‌ با حریق‌
ماده‌ ۱۷: در هر سالن‌ کار به‌ تناسب‌ تعداد کارگران‌ باید درهای‌ یک‌ طرفه‌ای‌ که‌ به‌ خارج‌ باز شوند بنام‌ درهای‌ نجات‌ وجود داشته‌ باشد و درهای‌ مزبور به‌ راهروها و یا معابر خروجی‌ ساختمان‌ منتهی‌ شوند.
ماده‌ ۱۸: درهای‌ خروجی‌ نجات‌ هیچوقت‌ نباید قفل‌ باشد و باید به‌وسیله‌ علایم‌ و یا چراغهای‌ مخصوصی‌ از داخل‌ مشخص‌ باشد.
ماده‌ ۱۹: کلیه‌ پلکان‌ها و پاگردها در ساختمان‌های‌ بلندتر از دو طبقه‌ (طبقه‌ اول‌ ۵ متر و سایر طبقات‌ هر کدام‌ ۴ متر محاسبه‌ می‌شود) باید با مصالح‌ ساختمانی‌ نسوز ساخته‌ شوند.
ماده‌ ۲۰: درهایی‌ که‌ به‌ طرف‌ پلکان‌ باز می‌شود باید لااقل‌ فاصله‌ای‌ به‌ اندازه‌ عرض‌ در تا نخستین‌ پله‌ برای‌ توقف‌ داشته‌ باشد.
ماده‌ ۲۱: در کارگاه‌هایی‌ که‌ بیشتر احتمال‌ بروز حریق‌ می‌رود باید وسایل‌ مخصوص‌ اعلام‌ خطر (آژیر) بکار رود به‌طوری‌که‌ در تمام‌ محوطه‌ کار اعلام‌ خطر شنیده‌ شود.
ماده‌ ۲۲: کارفرما موظف‌ است‌ مواد محترقه‌ مورد نیاز کارخانه‌ را در تانک‌ها و مخازنی‌ که‌ مقاوم‌ در مقابل‌ آتش‌ باشند نگهداری‌ نماید و این‌ مخازن‌ و تانک‌ها باید از محل‌ کار مجزا و فاصله‌ کافی‌ داشته‌ باشند.
ماده‌ ۲۳: در نقاطی‌ که‌ مواد منفجره‌ و یا مواد سریع‌ الاحتراق‌ یا سریع‌ الاشتعال‌ وجود دارد استعمال‌ دخانیات‌ و روشن‌ کردن‌ و حمل‌ کبریت‌ – فندک‌ و امثال‌ آنها باید ممنوع‌ گردد.
ماده‌ ۲۴: در موارد زیر تعبیه‌ و نصب‌ برق‌گیر الزامی‌ است‌:
الف- ساختمان‌هایی‌ که‌ در آن‌ مواد قابل‌ احتراق‌ و یا انفجار تولید و یا ذخیره‌ و انبار می‌شود.
ب- تانک‌ها و مخازنی‌ که‌ بنزین‌ونفت‎وروغن‌ و یا موادقابل‎اشتعال‎دیگر درآنها نگهداری‌ می‌شود.
ج‌ – کوره‌های‌ مرتفع‌ و دوکش‌های‌ بلند.

فصل‌ پنجم‌ – ماشین‌ آلات‌، پوشش‌ و حفاظ‌ ماشین‌ آلات‌
ماده‌ ۲۵: کلیه‌ قسمت‌های‌ انتقال‌ دهنده‌ نیرو (ترانسمیسیون‌) از قبیل‌ تسمه،‌ فلکه،‌ زنجیر و چرخ‌ دنده‌ و امثال‌ آن‌ و همچنین‌ قسمت‌هایی‌ از ماشین‌ها که‌ امکان‌ ایجاد سانحه‌ برای‌ کارگر داشته‌ باشد باید دارای‌ پوشش‌ و یا حفاظ‌ با استقامت‌ کافی‌ باشد.
ماده‌ ۲۶: قبل‌ از شروع‌ به‌ تعمیر و نظافت‌ و روغنکاری‌ ماشین‌ها باید بطور اطمینان‌ بخشی‌ آنها را متوقف‌ ساخت‌.
تبصره‌ – هنگام‌ راه‎ انداختن‌ ماشین‌ها به ‎منظور آزمایش‌ یا پس‌ ازتعمیر لازمست‌‎ این‎کار با‎ ابزار مطمئن‌ به‌وسیله‌ متخصصین‌فنی‌ تحت‎نظر مدیر فنی‌ و یا نماینده‌ فنی‌ ذی‎صلاحیت‌ او انجام‌ گیرد.
ماده‌ ۲۷: در موقع‌ تعمیر تانک‌ها و مخازن‌ مواد خطرناک‌ و قابل‌ احتراق‌ و اشتعال‌ و انفجار از قبیل‌ مخازن‌ بنزین‌ و نفت‌ و روغن‌ و غیره‌ باید مخازن‌ مذکور تخلیه‌ و سپس‌ به‌ خوبی‌ شستشو شود به‌طوری‌که‌ هر گونه‌ مواد زائد و خطرناک‌ از جدار داخلی‌ آن‌ زائل‌ گردد و برای‌ آنکه‌ گازهای‌ موجوده‌ احتمالی‌ بکلی‌ خارج‌ شود باید دریچه‌های‌ مخازن‌ باز بوده‌ و به‌ وسایل‌ لازم‌ تهویه‌ گردد.

فصل‌ ششم‌ – وسایط‌ الکتریکی‌
ماده‌ ۲۸: وسایل‌ و ادوات‌ الکتریکی‌ باید دارای‌ حفاظ‌ بوده‌ و طوری‌ ساخته‌ و نصب‌ و بکار برده‌ شود که‌ خطر برق‌ زدگی‌ و آتش‌ سوزی‌ وجود نداشته‌ باشد.
ماده‌ ۲۹: نصب‌ و امتحان‌ و یا تنظیم‌ وسایل‌ و ادوات‌ الکتریکی‌ باید فقط‌ توسط‌ اشخاصی که‌ صلاحیت‌ فنی‌ آنها محرز باشد انجام‌ گیرد و متخصص‌ قبل‌ از شروع‌ بکار آنرا مورد آزمایش‌ قرار دهد.
ماده‌ ۳۰: برای‌ جلوگیری‌ از ازدیاد سیم‌های‌ متحرک‌ و آزاد لازمست‌ به‌ مقدار کافی‌ پریز در محل‌های‌ مناسب‌ نصب‌گردد تا به‌سهولت‌ بتوان‌ از آنها استفاده‌ نمود.
ماده‌ ۳۱: پوشش‌ها و زره‌ کابل‌های‌ برق‌ و لوله‌ها و بست‌ها و متعلقات‌ و همچنین‌ حفاظ‌ها و سایر قسمت‌های‌ فلزی‌ وسایل‌ برق‌ که‌ مستقیماً تحت‌ فشار برق‌ نیستند برای‌ جلوگیری‌ از بروز خطرات‌ احتمالی‌ باید اتصال‌ زمین‌ موثری‌ داشته‌ باشند.
ماده‌ ۳۲: سیم‌های‌ اتصال‌ زمین‌ باید دارای‌ ضخامت‌ کافی‌ و در نتیجه‌ مقاومت‌ کم‌ باشند تا بتوانند با حداکثر جریان‌ احتمالی‌ که‌ در اثر از بین‌ رفتن‌ و یا خراب‌ شدن‌ عایق‌ بوجود آید استقامت‌ داشته‌ باشند. ضمناً باید در مدار جریان‌ وسایل‌ پیش‌بینی‌ شود که‌ در صورت‌ پیدا شدن‌ نقصی‌ که‎موجب‌ اتصال‎جریان‌ برق‎ به‎زمین‌ گرددتمام‌ مدار یا قسمت‌ معیوب‌ آنرا قطع‎کند.
ماده‌ ۳۳: در نقاطی‌ که‌ احتمال‌ صدمه‌ به‌ سیم‌های‌ اتصال‌ زمین‌ می‌رود بایستی‌ به‌وسیله‌ مکانیکی‌ آنها را محافظت‌ نمود.
ماده‌ ۳۴: در مورد دستگاه‌های‌ الکتریکی‌ متحرک‌ که‌ دارای‌ قسمت‌های‌ فلزی‌ بدون‌ عایق‌ باشند اعم‌ از اینکه‌ با جریان‌ متناوب‌ کار کنند یا دائم‌ باید احتیاطات‌ زیر بعمل‌ آید:
الف‌ – بدنه‌های‌ فلزی‌ بدون‌ عایق‌ وسایل‌ مزبور بایستی‌ بطور اطمینان‌ بخشی‌ اتصال‌ زمین‌ داشته‌ باشند مگر اینکه‌ جریان‌ دائم‌ با فشار کمتر از ۲۵۰ ولت‌ باشد.
ب‌ – بکار بردن‌ دستگاه‌های‌ الکتریکی‌ متحرک‌ با ولتاژ بیش‌ از ۲۵۰ ولت‌ ممنوع‌ است‌.
ج‌ – در مواردی‌ که‌ بکار بردن‌ سیم‌ اتصال‌ زمین‌ موثر مقدور نباشد باید جریانی‌ با ولتاژ کمتر بکار برده‌ شود.
د – در محیط‌های‌ آماده‌ به‌ اشتعال‌ و همچنین‌ در مجاورت‌ مواد قابل‌ اشتعال‌ باید فقط‌ از وسایل‌ مخصوص‌ الکتریکی‌ متحرکی‌ استفاده‌ شود که‌ از لحاظ‌ عدم‌ ایجاد اشتعال‌ اطمینان‌ بخش‌ باشد.
ماده‌ ۳۵: در مدت‌ تعمیر شبکه‌ برق‌ باید آنرا به‌وسیله‌ کلید از منبع‌ جریان‌ قطع‌ و به‌ زمین‌ متصل‌ نمود و در صورت‌ لزوم‌ بین‌ سیم‌های‌ شبکه‌ نیز اتصال‌ مستقیم‌ برقرار کرد.
ماده‌ ۳۶: در محیطی‌ که‌ خطوط‌ تحت‌ فشار برق‌ وجود دارد تعمیر یا نصب‌ ماشین‌ آلات‌ و دستگاه‌ها یا سیم‎کشی‌ یا هرعمل‌ دیگر که‌ ممکن است ایجاد برق‎زدگی‌ نماید اکیداً ممنوع‌ و فقط‌ پس‌ از قطع‌ جریان‌ برق‌ انجام‌ آن‌ مجاز خواهد بود.
ماده‌ ۳۷: سیم‌ها و کابل‌های‌ برق‌ باید دارای‌ روپوش‌ عایق‌ مناسب‌ با فشار الکتریسیته‌ و سایر شرایط‌ موجوده‌ (رطوبت‌ و گرما – ضربه‌ و ساییدگی‌ و غیره‌) بوده‌ و روی‌ اصول‌ فنی‌ نصب‌ و حتی‌ الامکان‌ در لوله‌ و یا کانال‌ قرار گرفته‌ باشند.
ماده‌ ۳۸: سیم‌های‌ پل‌ گردان‌ – جراثقال‌ و سایر سیم‌هایی‌ را که‌ نمی‌توان‌ عایق‌ نمود باید طوری‌ در حفاظ‌ قرار داد که‌ از اتصال‌ احتمالی‌ جلوگیری‌ شود.
ماده‌ ۳۹: در کارگاه‌هایی‌ که‌ مواد منفجره‌ و یا گازهای‌ قابل‌ احتراق‌ و مواد قابل‌ اشتعال‌ تولید می‌شود بایستی‌ اتصال‌های‌ برقی‌ به‌ نحوی‌ باشند که‌ ایجاد جرقه‌ ننماید و از موتورهایی‌ که‌ طبق‌ اصول‌ فنی‌ برای‌ این‌ قبیل‌ کارها ساخته‌ شده‌ استفاده‌ شود.
ماده‌ ۴۰: کلیه‌ ماشین‌ آلات‌ و دستگاه‌هایی‌ که‌ احتمال‌ تولید الکتریسیته‌ ساکن‌ دارد باید اتصال‌ زمین‌ موثر داشته‌ باشند تا از تراکم‌ بارهای‌ الکتریسیته‌ ساکن‌ روی‌ آنها جلوگیری‌ شود.
ماده‌ ۴۱: در محیطی‌ که‌ مواد قابل‌ اشتعال‌ و یا قابل‌ انفجار (گازها – گرد و غبار و بخارات‌ قابل‌ انفجار و مایعات‌ قابل‌ اشتعال‌ و غیره‌) وجود دارد علاوه‌ بر اتصال‌ زمین‌ باید به‌ وسایل‌ مطمئن‌ دیگری‌ نیز از تراکم‌ بارهای‌ الکتریسیته‌ ساکن‌ جلوگیری‌ نمود.

فصل‌ هفتم‌ – آب‌ آشامیدنی‌
ماده‌ ۴۲: در کلیه‌ کارگاه‌ها کارفرما مکلف‌ است‌ آب‌ آشامیدنی‌ گوارا و سالم‌ به‌ مقدار کافی‌ در مخازن‌ سربسته‌ و محفوظ‌ که‌ طبق‌ اصول‌ بهداشت‌ ساخته‌ و نگاهداری‌ شود در دسترس‌ کارگران‌ بگذارد.
ماده‌ ۴۳: به‌ کارگرانی‌ که‌ در گرمای‌ زیاد برای‌ مدت‌ مدیدی‌ کار می‌کنند باید قرص‌های‌ نمک‌ طعام‌ داده‌ شود.
ماده‌ ۴۴: استفاده‌ از لیوان‌ عمومی‌ برای‌ آشامیدن‌ آب‌ ممنوع‌ است‌.

فصل‌ هشتم‌ – نظم‌ و نظافت‌ در کارگاه‌
ماده‌ ۴۵: محل‌های‌ کار و سالن‌های‌ کار – راهروها – انبارها و سایر قسمت‌های‌ دیگر کارگاه‌ باید طبق‌ اصول‌ بهداشت‌ نگاهداری‌ شود.
ماده‌ ۴۶: دیوارها – سقف‌ – پنجره‌ها و درها و شیشه‌ها باید پاکیزه‌ بوده‌ و بی‌ عیب‌ نگاهداشته‌ شوند کف‌ سالن‌ها باید پاکیزه‌ بوده‌ و در حدود امکان‌ تر و لغزنده‌ نباشد.
ماده‌ ۴۷: جارو و نظافت‌ کردن‌ تا جایی‌ که‌ امکان‌ دارد باید در فواصل‌ نوبت‌های‌ کار انجام‌ شده‌ و به‌ ترتیبی‌ صورت‌ گیرد که‌ از انتشار گرد و غبار جلوگیری‌ شود.
ماده‌ ۴۸: انداختن‌ آب‌ دهان‌ و بینی‌ روی‌ زمین‌ و دیوار و راه‌ پله‌ ممنوع‌ است‌ و در هر محل‌ کار باید به‌ تعداد کافی‌ ظروف‌ مخصوصی‌ برای‌ ریختن‌ زباله‌ و ظروف‌ دیگری‌ برای‌ انداختن‌ اخلاط‌ موجود باشد. این‌ ظروف‌ باید قابل‌ پاک‌ کردن‌ بوده‌ و در شرایط‌ مناسب‌ بهداشتی‌ نگهداری‌ و گندزدایی‌ شوند.
ماده‌ ۴۹: فاضلاب‌ و سایر فضولات‌ کارخانجات‌ باید به‌وسیله‌ مجاری‌ فاضلاب‌ به‌ چاه‌ها و یا حوضچه‌های‌ تصفیه‌ ریخته‌ شود و این‌ مجاری‌ باید با مصالح‌ غیر قابل‌ نفوذ ساخته‌ شده‌ و قطر داخلی‌ و شیب‌ آنها طوری‌ باشد که‌ به‌ سهولت‌ فاضلاب‌ را به‌ چاه‌ها و یا حوضچه‌های‌ تصفیه‌ هدایت‌ نماید. در محل‌هایی‌ که‌ شیب‌ کافی‌ وجود ندارد به‌ وسایل‌ مکانیکی‌ بایستی‌ این‌ منظور تامین‌ گردد.
ماده‌ ۵۰: در کارگاه‌هایی‌ که‌ فضولات‌ حاصله‌ ممکن‌ است‌ موجب‌ مسمومیت‌ یا بیماری‌ گردد باید فضولات‌ مزبور با عملیات‌ فیزیکی‌ یا شیمیایی‌ در حوضچه‌های‌ مخصوص‌ تصفیه‌ گردد در هر حال‌ در دفع‌ فضولات‌ باید از نظر حفظ‌ سلامت‌ و بهداشت‌ و جلوگیری‌ از خطرات‌ ممکنه‌ دقت‌ و پیش‌بینی‌های‌ لازمه‌ بعمل‌ آید.
ماده‌ ۵۱: مواد اولیه‌ و محصول‌ کارگاه‌ باید طوری‌ در داخل‌ انبارها و یا کارگاه‌ گذارده‌ شود که‌ عبور و مرور کارگران‌ و در صورت‌ اقتضا وسایل‌ نقلیه‌ به‌ راحتی‌ ممکن‌ باشد و ضمناً مواد مزبور باید طوری‌ چیده‌ شود که‌ خطر سقوط‌ و بروز سوانح‌ وجود نداشته‌ باشد.
ماده‌ ۵۲: هر کارگاه‌ باید دارای‌ تعداد کافی‌ مستراح‌ مردانه‌ و زنانه‌ بطور مجزا باشد ساختمان‌ مستراح‌ باید طوری‌ باشد که‌ بوی‌ عفونت‌ آن‌ به‌وسیله‌ هواکش‌ به‌ خارج‌ منتقل‌ گردد و آبی‌ که‌ در آن‌ استعمال‌ می‌شود از شیر برداشته‌ شود. برای‌ هر ۲۵ کارگر حداقل‌ باید یک‌ مستراح‌ وجود داشته‌ باشد و در هر مستراح‌ یک‌ آفتابه‌ گذاشته‌ شود شستشو و گندزدایی‌ مرتب‌ مستراح‌ها الزامی‌ است‌.
ماده‌ ۵۳: هر کارگاه‌ باید دارای‌ تعداد کافی‌ روشویی‌ یا شیر باشد روشویی‌ها باید طوری‌ ساخته‌ شود که‌ طبق‌ اصول‌ بهداشتی‌ قابل‌ استفاده‌ و قابل‌ پاک‌ کردن‌ باشد. برای‌ هر ۲۰ نفر کارگر حداقل‌ باید یک‌ روشویی‌ وجود داشته‌ باشد.
ماده‌ ۵۴: کارفرما مکلف‌ است‌ برای‌ تامین‌ نظافت‌ کارگران‌ به‌ مقدار کافی‌ صابون‌ در اختیار آنان‌ گذارده‌ و وسایل‌ خشک‌ کردن‌ دست‌ و روی‌ کارگران‌ را تامین‌ نماید.
ماده‌ ۵۵: در کارگاه‌هایی‌ که‌ پوست‌ بدن‌ کارگران‌ در معرض‌ مواد سمی‌ یا عفونی‌ یا محرک‌ یا مواد کثیف‌ و گرد و غبار بوده‌ و همچنین‌ در کارگاه‌هایی‌ که‌ کارگران‌ در گرمای‌ زیاد کار می‌کنند کارفرما مکلف‌ است‌ برای‌ هر شش‌ نفر کارگری‌ که‌ در یک‌ زمان‌ کار خود را ترک‌ می‌کنند حداقل‌ یک‌ دوش‌ با آبگرم‌ و سرد تهیه‌ نماید و محل روش‌ها باید با مراقبت‌ کامل‌ نظیف‌ و گندزدایی‌ شود.
ماده‌ ۵۶: در هر کارگاه‌ باید اطاقی‌ با وسعت‌ کافی‌ و قفسه‌های‌ انفرادی‌ برای‌ تعویض‌ و گذاردن‌ لباس‌ شخصی‌ کارگران‌ اختصاص‌ یابد. اطاق‌ مزبور و قفسه‌های‌ آن‌ باید مرتباً تهویه‌ و گندزدایی‌ و پاکیزه‌ شود.

فصل‌ نهم‌ – ناهار خوری‌
ماده‌ ۵۷: هر کارگاه‌ که‌ کارگران‌ آن‌ در همانجا غذا صرف‌ می‌نمایند باید دارای‌ محل‌ مخصوصی‌ با وسعت‌ کافی‌ و تعداد لازم‌ میز و نیمکت‌ برای‌ عده‌ای‌ که‌ در یک‌ موقع‌ غذا می‌خورند باشد. محل‌ غذاخوری‌ باید دارای‌ روشنایی‌ کافی‌ بوده‌ و پیوسته‌ طبق‌ اصول‌ بهداشتی‌ پاکیزه‌ نگهداری‌ شود.
ماده‌ ۵۸: ظروف‌ غذاخوری‌ باید همیشه‌ پاک‌ و عاری‌ از هر گونه‌ آلودگی‌ باشد.
ماده‌ ۵۹: کارکنان‌ محل‌ غذاخوری‌ باید دارای‌ روپوش‌ تمیز بوده‌ و نسبت‌ به‌ نظافت‌ شخصی‌ خود مراقبت‌ کامل بنمایند و ماهی‌ یک‌ مرتبه‌ معاینه‌ پزشکی‌ بشوند.
ماده‌ ۶۰: کارگران‌ قبل‌ از ورود به‌ محل‌ غذاخوری‌ باید دست‌ و روی‌ خود را با صابون‌ بشویند و درصورتی‌ که‌ با مواد سمی‌ یا عفونی‌ و یا کثیف‌ سروکار دارند لباس‌ کار خود را تعویض‌ نمایند.

فصل‌ دهم‌ – وسایل‌ استحفاظی‌ فردی‌
ماده‌ ۶۱: کارفرما موظف‌ است‌ در هر سال‌ دو دست‌ لباس‌ کار مجاناً در اختیار هر کارگر بگذارد. لباس‌ کار باید مناسب‌ با نوع‌ کار باشد و طوری‌ تهیه‌ شود که‌ کارگر بتواند به‌ راحتی‌ وظائف‌ خود را انجام‌ دهد و موجب‌ بروز سوانح‌ نگردد.
تبصره – به کارگران زن علاوه بر لباس کار باید سربند نیز داده شود.
ماده‌ ۶۲: به‌ کارگرانی‌ که‌ با مواد شیمیایی‌ کار می‌کنند باید علاوه‌ بر لباس‌ کار – بر حسب‌ نوع‌ کار وسایل‌ استحفاظی‌ لازم‌ از قبیل‌ پیش‌ بند و کفش‌ و دستکش‌ مخصوص‌ و عینک‌ و غیره‌ که‌ آنان‌ را از آسیب‌ مواد مزبور مصون‌ دارد، داده‌ شود.
ماده‌ ۶۳: به‌ کارگرانی‌ که‌ در مجاورت‌ کوره‌های‌ ذوب‌ فلز و آهنگری‌ کار می‌کنند باید لباس‌ یا پیش‌ بند نسوز و نقاب‌ یا عینک‌ و به‌ کارگرانی‌ که‌ مستقیماً با مواد گداخته‌ کار می‌کنند علاوه‌ بر وسایل‌ فوق‌ دستکش‌ و کفش‌ نسوز داده‌ شود.
ماده‌ ۶۴: برای‌ سیم‌ کشی‌ و هر نوع‌ کار دیگر در ارتفاعات‌ مانند دیوارها و پایه‌های‌ بلند و بطور کلی‌ هر محلی‌ که‌ امکان‌ تعبیه‌ وسایل‌ حفاظتی‌ برای‌ جلوگیری‌ از سقوط‌ کارگر مقدور نباشد باید به‌ کارگران‌ کمربند اطمینان‌ داده‌ شود.
ماده‌ ۶۵: لباس‌ کارگرانی‌ که‌ با مواد سمی‌ کار می‌کنند باید در محل‌ مخصوصی‌ جدا از محل‌ لباس‌کن‌ عمومی‎نگاهداری‌ و به‎ترتیبی‌ شستشوشودکه‎کارگران‌ را از آسیب‎نفوذ سم ‎مصون‌ بدارد.
ماده‌ ۶۶: برای‌ کارگرانی‌ که‌ موقع‌ کار در معرض‌ سقوط‌ اجسام‌ قرار دارند باید کفش‌ حفاظتی‌ و کلاه‌ مخصوص‌ حفاظتی‌ از فلز و یا ماده‌ سخت‌ دیگری‌ که‌ قابل‌ اطمینان‌ باشد تهیه‌ شود.
ماده‌ ۶۷: کارفرما مکلف‌ است‌ مراقبت‌ نماید کارگرانی‌ که‌ در نزدیکی‌ قسمت‌های‌ گردنده‌ ماشین‎آلات‌ مشغول‌ کار می‌باشند. موهای‌ خود را‎کوتاه‌ نموده‌ و یا به‌وسیله‎سربندنگهداری‌ نمایند.
ماده‌ ۶۸: در مواردی‌ که‌ نوع‌ کار طوری‌ است‌ که‌ خطراتی‌ برای‌ چشم‌ کارگران‌ وجود دارد از قبیل‌ سمباده‌ و جوشکاری‌ و ماشین‌های‌ تراش‌ و نظائر آن‌ کارفرما مکلف‌ است‌ عینک‌های‌ مخصوص‌ مناسب‌ با کار در دسترس‌ کارگران‌ بگذارد.
ماده‌ ۶۹: کارفرما مکلف‌ است‌ به‌ کارگرانی‌ که‌ روی‌ شبکه‌ تحت‌ فشار برق‌ کار می‌کنند و در معرض‌ خطر برق‌ زدگی‌ هستند علاوه‌ بر ابزار مخصوص‌ دستکش‌ و کفش‌ و کلاه‌ مخصوص‌ عایق‌ الکتریسیته‌ بدهد.
ماده‌ ۷۰: در مواردی‌ که‌ جلوگیری‌ از انتشار گرد و غبار و مواد شیمیایی‌ و یا تهویه‌ محیط‌ آلوده‌ به‌ مواد مزبور از لحاظ‌ فنی‌ ممکن‌ نباشد کارفرما موظف‌ است‌ ماسک‌ و یا وسایل‌ استحفاظی‌ متناسب‌ دیگری‌ تهیه‌ و در اختیار کارگر مربوطه‌ قرار دهد.
ماده‌ ۷۱: در محیط‌های‌ مرطوب‌ و در مورد کارهایی‌ که‌ در آب‌ انجام‌ می‌شود کارفرما باید به‌ تناسب‌ نوع‌ کار کفش‌ یا چکمه‌های‌ لاستیکی‌ و در صورت‌ لزوم‌ دستکش‌های‌ غیر قابل‌ نفوذ تهیه‌ و در دسترس کارگران بگذارد.
ماده‌ ۷۲: به‌ کارگرانی‌ که‌ با اشیاء و مواد برنده‌ (از قبیل‌ اوراق‌ فلزی‌ و جام‌های‌ شیشه‌و خورده‌شیشه‌ و غیره‌) کار می‌کنند باید دستکش‌های‌ متناسب‌ با نوع‌ کار داده‌شود.
ماده‌ ۷۳: کارفرما مکلف‌ است‌ به‌وسیله‌ مسئولین‌ فنی‌ خود کلیه‌ وسایل‌ استحفاظی‌ را مرتباً بازرسی‌ و در صورت‌ لزوم‌ تعمیر و یا تعویض‌ نماید تا پیوسته‌ وسایل‌ مزبور برای‌ تامین‌ حفاظت‌ کارگران‌ آماده‌ باشد.
ماده‌ ۷۴: کارفرما مکلف‌ است‌ مراقبت‌ نماید که‌ کارگران‌ مرتباً از وسایل‌ استحفاظی‌ که‌ به‌وسیله‌ او تهیه‌ و در اختیار آنان‌ گذاشته‌ شده‌ استفاده‌ نمایند. عدم‌ استفاده‌ از وسایل‌ مزبور قصور در انجام‌ وظیفه‌ محسوب‌ می‌شود.

فصل‌ یازدهم‌ – کمک‌های‌ اولیه‌
ماده‌ ۷۵: کارفرما مکلف‌ است‌ در صورت‌ امکان‌ مرکزی‌ برای‌ استفاده‌ فوری‌ بیماران‌ یا اشخاص‌ آسیب‌ دیده‌ تحت‌ نظر یک‌ یا چند پزشک‌ یا پزشکیار تاسیس‌ نماید و در صورت‌ عدم‌ امکان‌ باید یک‌ یا چند قفسه‌ محتوی‌ داروها و لوازم‌ کمک‌های‌ اولیه‌ متناسب‌ با تعداد کارگران‌ و نوع‌ خطرات‌ کارگاه‌ در نقاطی‌ که‌ دسترسی‌ فوری‌ به‌آنها برای‌ کارگران‌ میسر باشد ایجاد نماید. مراکز کمک‌های‌ اولیه‌ و محل‌ نصب‌ قفسه‌ها باید به‌وسیله‌ علایم‌ مخصوص‌ بصورتی‌ مشخص‌ باشد که‌ کلیه‌ کارگران‌ از محل‌ آن‌ مطلع‌ باشند. کارفرمایانی‌ که‌ کارگران‌ آنان‌ مشمول‌ مقررات‌ بیمه‌های‌ اجتماعی‌ می‌باشند می‌توانند در صورت‌ وقوع‌ حادثه‌ ناشی‌ از کار یا بیماری‌ حرفه‌ای‌ هزینه‌ انجام‌ کمک‌های‌ اولیه‌ را طبق‌ ماده‌ ۸۵ لایحه‌ قانونی‌ بیمه‌های‌ اجتماعی‌ کارگران‌ از سازمان‌ بیمه‌های‌ اجتماعی‌ کارگران‌ دریافت‌ نمایند.
ماده ۷۶: در کارگاه‌هایی‌ که‌ به‎سبب‌ نوع‎ کار احتمال‌ مخاطرات‌ مهم‌ از قبیل‌ خفگی‌ و برق‌زدگی‌ و امثال‌ آنها وجود دارد کارفرما مکلف‌ ‎است‌ برای‌ نجات‌ کارگر آسیب‌‎دیده‌ پیش‌بینی‌های‌ لازم‌ را بنماید.
ماده‌ ۷۷: کارفرما مکلف‌ است‌ به‌ محض‌ اطلاع‌ از ابتلا یکی‌ از کارگران‌ به‌ امراض‌ واگیر مراتب‌ را به‌ اولین‌ پست‌ وزارت‌ بهداری‌ و همچنین‌ به‌ سازمان‌ بیمه‌های‌ اجتماعی‌ کارگران‌ اطلاع‌ دهد.
ماده‌ ۷۸: کارفرما مکلف‌ است‌ دستورات‌ بهداشتی‌ مربوط‌ به‌ کارگاه‌ خود و همچنین‌ دستورات‌ بهداشتی‌ مربوط‌ به‌ امراض‌ واگیر و امراضی‌ که‌ به‌ صورت‌ همه‌گیری در آمده‌ است‌ برای‌ اطلاع‌ کارگران‌ در محل‌های‌ مناسب‌ نصب‌ نماید.
ماده‌ ۷۹: کارفرما موظف‌ است‌ آمار بیماران‌ و حادثه‌ دیدگان‌ خود را در آخر هر ماه‌ به‌ ادارات‌ کار محل‌ ارسال‌ دارد.
ماده‌ ۸۰: متخلفین‌ از اجرای‌ مقررات‌ این‌ آیین‌نامه‌ مشمول‌ شق‌ دوم‌ از ماده‌ ۶۰ قانون‌ کار مصوب‌ اسفند ماه‌ ۱۳۳۷ خواهند بود.
این‌ آیین‌نامه‌ مشتمل‌ بر ۸۰ ماده‌ و ۲ تبصره‌ به‌ استناد ماده‌ ۴۷ قانون‌ کار تدوین‌ و در یازدهمین‌ جلسه‌ شورایعالی‌ حفاظت‌ فنی‌ مورخ‌ یکشنبه‌ ۱۴/۶/۱۳۳۸ به‌ تصویب‌ نهایی‌ رسیده‌ و قابل‌ اجرا است‌

 

آیین‌نامه کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار

 

ماده‌ 1: به منظور تامین مشارکت کارگران و کارفرمایان و نظارت بر حسن اجرای مقررات حفاظت فنی و بهداشت کار، صیانت نیروی انسانی و منابع مادی کشور در کارگاه‌های مشمول و همچنین پیشیگیری از حوادث و بیماری‌های ناشی از کار، حفظ و ارتقاء سلامتی کارگران و سالم سازی محیط های کار، تشکیل کمیته‌های حفاظت فنی و بهداشت کار با رعایت ضوابط و مقررات مندرج در این آیین نامه در کارگاه‌های کشور الزامی است.

ماده‌ 2: کارگاه‌هایی که دارای 25 نفر کارگر باشند، کارفرما مکلف است کمیته‌ای به نام کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار در کارگاه با اعضای ذیل تشکیل دهد:

1 – کارفرما یا نماینده تام الاختیار او.

2 – نماینده شورای اسلامی کار یا نماینده کارگران کارگاه

3 – مدیرفنی و در صورت نبودن او یکی از سراستادکاران کارگاه.

4 – مسئول حفاظت فنی

5 – مسئول بهداشت حرفه‌ای.

تبصره 1 : مسئول حفاظت فنی می‌بایستی ترجیحاً از فارغ التحصیلان رشته حفاظت فنی و ایمنی کار باشد.

تبصره  2: مسئول  بهداشت حرفه‌ای می‌بایستی ترجیحاً فارغ التحصیل بهداشت حرفه‌ای یا پزشک عمومی مورد تایید مرکز بهداشت شهرستان باشد.

تبصره 3: اعضاء کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار با هزینه کارفرما بایستی در برنامه‌های آموزشی و بازآموزی مربوط به حفاظت فنی و بهداشت کار که توسط ارگان‌های ذیربط برگزار می‌گردد شرکت نمایند.

تبصره 4: در کارگاه‌هایی که بین 25 تا 100 نفر نفر کارگر داشته باشند در صورتی که یک یا دو نفر از اعضاء کمیته در کارگاه حضور نداشته باشند جلسه کمیته با حداقل سه نفر از افراد مذکور تشکیل می‌گردد مشروط بر آنکه در این کمیته مسئول حفاظت فنی یا مسئول بهداشت حرفه‌ای حضور داشته باشد.

ماده‌ 3: در کارگاه‌هایی که کمتر از 25 نفر کارگر دارند و نوع کار آنها ایجاب نماید با نظر مشترک و هماهنگ بازرس کار و کارشناس بهداشت حرفه‌ای محل، کارفرما مکلف به تشکیل کمیته مذکور خواهد بود.

تبصره1:  دراینگونه کارگاه‌ها کمیته مذکور با سه نفر از اعضاء به شرح ذیل تشکیل می‌گردد:

1 – کارفرما یا نماینده تام الاختیار وی.

2 – نماینده شورای اسلامی کار یا نماینده کارگران کارگاه.

3 – مسئول حفاظت فنی و بهداشت حرفه‌ای.

تبصره 2 : صلاحیت مسئول حفاظت فنی و بهداشت حرفه‌ای برای اینگونه کارگاه‌ها باید به تایید اداره کار و مرکز بهداشت محل برسد.

تبصره 3:  در کلیه کارگاه‌هایی که کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار با سه نفر تشکیل می‌گردد مسئول حفاظت فنی و بهداشت حرفه‌ای می‌تواند یک نفر باشد. مشروط برآنکه پس از آموزش‌های لازم که با هزینه کارفرما توسط مرکز بهداشت و یا اداره کل محل حسب مورد تشکیل می‌گردد شرکت نموده و گواهی نامه لازمه را دریافت نماید.

ماده‌ 4: جلسات کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار باید لااقل هرماه یک بار تشکیل گردد و در اولین جلسه خود نسبت به انتخاب یک نفر دبیراز میان اعضاء کمیته اقدام نمایند. تعیین زمان تشکیل جلسات و تنظیم صورتجلسات کمیته به عهده دبیر جلسه خواهد بود.

تبصره 1 :  در مواقع ضروری یا زودتر از موعد با پیشنهاد مدیرکارخانه یا مسئول حفاظت فنی و یا مسئول بهداشت حرفه‌ای کمیته تشکیل خواهد شد.

تبصره 3 :  کارفرما مکلف است یک نسخه از تصمیمات کمیته مذکور و همچنین صورتجلسات تنظیم شده را به اداره کار و مرکز بهداشت مربوطه ارسال نماید.

ماده‌ 5: وظایف کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار به شرح ذیل است:

1 – طرح مسایل و مشکلات حفاظتی و بهداشتی در جلسات کمیته و ارایه پیشنهادات لازم به کارفرما جهت رفع نواقص و سالم سازی محیط کار.

2 – انعکاس کلیه ایرادات و نواقص حفاظتی و بهداشتی و پیشنهادات لازم جهت رفع آنها به کارفرمای کارگاه.

3 – همکاری و تشریک مساعی با کارشناسان بهداشت حرفه‌ای و بازرسان کار جهت اجرای مقررات حفاظتی و بهداشت کار.

4 – توجیه و آشنا سازی کارگران نسبت به رعایت مقررات و موازین بهداشتی و حفاظتی در محیط کار.

5 – همکاری با کارفرما در تهیه دستورالعمل های لازم برای انجام کار مطمئن، سالم و بدون خطر و همچنین استفاده صحیح از لوازم و تجهیزات بهداشتی و حفاظتی در محیط کار.

6 – پیشنهاد به کارفرما جهت تشویق کارگرانی که در امر حفاظت فنی وبهداشت حفاظتی و بهداشت کار علاقه و جدیت دارند.

7 – پیگیری لازم به منظور تهیه و ارسال صورتجلسات کمیته و همچنین فرم‌های مربوط به حوادث ناشی از کار و بیماری‌های ناشی از کار به ارگان‌های ذیربط.

8 – پیگیری لازم در انجام معاینات قبل از استخدام و معاینات ادواری به منظور پیشگیری از ابتلاء کارگران به بیماری‌های ناشی از کار و ارایه نتایج حاصله به مراکز بهداشت مربوطه.

9 – اعلام موارد مشکوک به بیماری‌های حرفه‌ای از طریق کارفرما به مراکز بهداشت مربوطه و همکاری در تعیین شغل مناسب برای کارگرانی که به تشخیص شورای پزشکی به بیماری‌های حرفه‌ای مبتلاء شده و یا در معرض ابتلاء آنها قرار دارند. (موضوع تبصره 1 ماده 92 قانون کار).

10 – جمع آوری آمار و اطلاعات مربوطه از نقطه نظر مسایل حفاظتی و بهداشتی و تنظیم و تکمیل فرم صورت نواقص موجود در کارگاه.

11 - بازدید و معاینه ابزار کار و وسایل حفاظتی و بهداشتی در محیط کار و نظارت بر حسن استفاده از آنها.

12 – ثبت آمار حوادث و بیماری‌های ناشی از کار کارگران و تعیین ضریب تکرار و ضریب شدت سالانه حوادث.

13 – نظارت بر ترسیم نمودار میزان حوادث و بیماری‌های حرفه‌ای و همچنین نصب پوسترهای آموزشی بهداشتی و حفاظتی در محیط کار.

14 – اعلام کانون‌های ایجاد خطرات حفاظتی و بهداشتی در کارگاه.

15 – نظارت بر نظم و ترتیب و آرایش مواد اولیه و محصولات و استقرار ماشین آلات و ابزار کار به نحو صحیح و ایمن و همچنین تطابق صحیح کار و کارگر در محیط کار.

16 – تعیین خط مشی روشن و منطبق با موازین حفاظتی و بهداشتی برحسب شرایط اختصاصی هر کارگاه جهت حفظ و ارتقاء سطح بهداشت و ایمنی محیط کار و پیشگیری از ایجاد حوادث احتمالی و بیماری‌های شغلی.

17 – تهیه و تصویب و صدور دستورالعمل‌های اجرایی حفاظتی و بهداشتی جهت اعمال در داخل کارگاه در مورد پیشگیری از ایجاد عوارض و بیماری‌های ناشی از عوامل فیزیکی، شیمیایی، ارگونومیکی، بیولوژیکی و روانی محیط کار.

ماده‌ 6: وجود کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار و مسئولین حفاظت و بهداشت حرفه‌ای در کارگاه به‎هیچ‎وجه رافع مسئولیت‌های قانونی کارفرما درقبال مقررات وضع شده نخواهد بود.

ماده‌ 7: این آیین نامه در 7 ماده و 10 تبصره به استناد ماده 93 قانون کار جمهوری اسلامی ایران توسط وزارتخانه‌های کار و امور اجتماعی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تهیه شده و در تاریخ 11/4/74 به تصویب وزرای کار و امور اجتماعی و بهداشت، ‌درمان و آموزش پزشکی رسید.

 

 

 

 

 

 

 

دانستنیهای بهداشتی

  

·         بهداشت حرفه ای

o        جوشکاری، عوارض و راههای پیشگیری از آن

o        روشنایی محیط کار و تاثیر آن بر بینایی

o        سموم، خطرات و شرایط استفاده از آن

 

جوشکاری، عوارض و راههای پیشگیری از آن

Description: http://shc.sums.ac.ir/17%20(1).jpg

مقدمه:

   بشر از زمانیکه خود را شناخته در پی کار و فعالیت بوده و در هر زمان دستخوش تحولاتی گردیده  است. به وجود آمدن ابزار کار قدیمی‌ترین تحولی است که در زندگی بشر بوجود آمده است. زمانی ابزار سنگی و بعداً با پیدایش آهن و فلزات ابزار فلزی جایگزین آن شد به تبع توسعه صنایع و ابزار آلات مشاغل مرتبط با آنها نیز به صورت تخصصی درآمده و از هم جدا گردید که حرفه جوشکاری یکی از آنها می‌باشد.

عوامل زیان آور موجود در کارگاه جوشکاری:

   در کار جوشکاری ابزار و وسایلی استفاده می‌شود که در صورت عدم رعابت موازین ایمنی باعث بروز مشکلاتی می‌گردد. عمده‌ترین عوامل زیان‌آوری که در رابطه با این حرفه وجود دارد عبارتند از:

1-    انواع اشعه‌های ناشی از جوشکاری

2-    سر و صدای محیط کار

3-    دود و گازهای ناشی از جوشکاری

4-    حرکات و وضعیت‌های نامناسب بدن در حین کار که در مورد هر یک توضیحات مختصری ارائه میگردد.

1-    اشعه‌های ناشی از جوشکاری:

نور مرئی IR- UV

   نور مرئی همان نور طبیعی و نور مصنوعی ناشی از لامپ‌ها می‌باشد که نه تنها نقش مهمی در رویت اشیا و جلوگیری از برخورد با آنها دارد بلکه بر اساس آخرین تحقیقات نقش بسیار مهمی در افزایش بازدهی و جلوگیری از خستگی ناشی از کار دارد.

   در بین اشعه‌ها، اشعه ماوراء بنفش (UV) ناشی از نقطه جوش و مادون قرمز (IR) ناشی از التهاب فلز گداخته خطر بیشتری دارند. تابش اشعه حاصل از جوشکاری بخصوص دستگاههای جوش الکتریکی بر چشم سبب ناراحتی چشم با علائم سرخی، ریزش اشک، خارش و ترس از نور، ورم ملتحمه،‌ خیرگی و آب مروارید می‌گردد.

روش پیشگیری : در مورد جوشکاران بایستی از عینکها و یا سپرهای حفاظتی شیشه‌های آن قادر به جذب اشعه ماوراء بنفش و مادون قرمز می‌باشند استفاده شود.

2ـ سر و صدای محیط کار :

Description: http://shc.sums.ac.ir/50%20(19).jpg

خستگی شنوایی : کاهش قدرت شنوایی، تحریک اعصاب، وزوز کردن گوش، سوت کشیدن پرده گوش از جمله عوارض ناشی از سر و صدای محیط کار می‌باشد. تغییر در ترکیبات خون و سایر مایعات بدن نیز گزارش شده است که افزایش یا کاهش قندخون از آن جمله‌اند.

   در صورتیکه سر و صدای محیط کار در حدی باشد که باعث مختل شدن مکالمه عادی بین دو نفر در محیط کار گردد بالاتر لز حد مجاز بوده و کارگر باید از گوشی جهت محافظت سیستم شنوایی استفاده کند.

وسایل حفاظت سیستم شنوائی شامل:

پلاک گوش: طوری طرح و ساخته شده است که کاملاً در مجرای داخلی گوش قرار میگیرد.

گوشی: کاملاًً‌ گوش خارجی را می‌پوشاند از نظر حفاظت بهتر و در ضمن خیلی راحت‌تر از پلاک گوش خواهد بود.

3-   دود و گازهای ناشی از جوشکاری:

   دود حاصل از جوشکاری با کاربید و استیلن حاوی انواع فلزات سمی و سایر مواد شیمیایی بوده که استنشاق آنها به آسانی صورت میگیرد که این ذرات می‌توانند به قسمتهای انتهایی ریه‌ها نفوذ نموده و عوارض شدیدی ایجاد نمایند.

گازهای زیان آور ناشی از جوشکاری:

   از جمله گازهایی که در حرفه جوشکاری استفاده می‌شود گاز استیلن می‌باشد که گازی است بی‌رنگ که خالص آن بوی بدی ندارد علت بوی بدی که در جوشکاریها استشمام می‌شود هیدروژن سولفوره مخلوط با آن است که به علت ناخالصی کاربید می‌باشد.

 عوارض ناشی از این گاز شامل:

   سرفه، ریزش اشک، سردرد، سرگیجه، ورم ملتحمه، اختلالات گوارشی، بیهوشی،‌ نارسایی تنفسی می‌باشد که در غلظت‌های زیاد باعث اغماء و مرگ می‌گردد.

راههای پیشگیری از عوارض فوق :

   برای جلوگیری از ایجاد عوارض فوق استفاده از ماسکهای مخصوص و فیلتردار جهت حفاظت دستگاه تنفسی الزامی است و همچنین استفاده از سیستم تهویه  عمومی و موضعی در کاهش بار آلودگی محیط کار مؤثر می‌باشد.

4-  حرکات و وضعیت‌های بدن در حین کار:

Description: http://shc.sums.ac.ir/50%20(16).jpg

   یعضی از حرکات مفصلی به علت تجاوز از حد طبیعی و به جهت شدت و تکرار شدنشان باعث ایجاد ضایعات مفصلی میگردند. انجام کارها به طور غیرطبیعی باعث درد عضلات میگردد. دردهای پشت، انقباض عضلات کنار مهره‌ای، دردهای منطقه بین فقرات گردن و پشت کمر دردهای ناشی از کار کردن در یک وضعیت نامتناسب، تغییر شکل ستون فقرات از جمله این عوارض می‌باشد

راههای پیشگیری:

   برای پیشگیری از عوارض فوق ایجاد فواصل معین و منظم بین زمان استراحت و کار الزامی می‌باشد و همچنین نحوه درست بلند کردن بار حائز اهمیت می‌باشد.


روشنایی محیط کار و تاثیر آن بر روی بینایی

Description: http://shc.sums.ac.ir/17.jpg

مقدمه:

   چشم: همانقدر که عضو خارق‌العاده و شگفت‌انگیز است بهمان اندازه نیز ظریف و بی‌پناه و آسیب‌پذیر میباشد . بنابراین در هنگام کار یا هر جای دیگری باید از آن محافظت نمود.

   ناراحتی‌های چشمی اکثراً‌ در ساعات کار اتفاق افتاده و ناشی از علل گوناگون می‌باشد. این صدمات ممکن است ناشی از ازدیاد نور، کمبود نور، پرتاب ذرات، تاثیر مواد سمی، اشعه ایکس یا سایر تشعشعات یونیزان و حرارت باشد.

Description: http://shc.sums.ac.ir/50%20(17).jpg

تاثیر و روشنایی بر روی بینایی کارگران:

   تامین نور کافی و مناسب در محل کار موجب می‌شود که:

1-    میل و رغبت به کار در کارگر افزایش یابد.

2-    دقت عمل در کار بیشتر شود.

3-    راندمان و نتیجه کار افزوده گردد.

4-    سلامت چشم و قدرت بینایی کارگر محفوظ مانده و خستگی اعصاب کمتر شود.

5-    کار بهتر،‌ راحتتر و دقیق‌تر انجام شود.

6-     از میزان حوادث حین کار کاسته گردد.

تامین نور کافی و مناسب در محیط‌ های کار:

   در محیطهای کاری با نور مناسب امکان بروز هر نوع حادثه نیز کاهش می‌یابد. نور مناسب از طریق استفاده از نور طبیعی و مصنوعی و یا هر دو تامین میگردد.  این نور می‌بایست دارای روشنایی کافی بوده، خیره کننده نباشد و بطور یکسان پخش شده باشد .

عوارض ناشی از ازدیاد نور:

خیرگی: مهمترین عارضه ناشی از ازدیاد نور است. این حالت در اثر برخورد مستقیم نور به چشم و یا انعکاس شعاع تابش نور از سطوح شفاف به چشم بوجود میآید.

علائم خیرگی: احساس ناراحتی و درد در چشم، کم شدن حس بینایی، ترس از نور و ریزش اشک پدید می‌آید. مثلاً زمانی که منبع نور به طور مستقیم در میدان دید کارگر قرار گیرد باعث بروز خیرگی میشود برای جلوگیری از بروز این مشکل منابع روشنایی بایستی به فواصل مناسبی نسبت به هم نصب شود.

عوارض ناشی از کمبود نور:

   در کارگاههائیکه نور مناسب و کافی وجود نداشته باشد بخصوص در مورد کارهای ظریف و دقیق باعث اختلال و کاهش بینایی خواهد شد.

   این عوارض شامل فشار در چشم، سردرد،‌ سرگیجه خستگی، بی‌میلی نسبت به کار و نیستاگموس حرفه‌ای می‌باشد.( بیماری نیـسـتاگـموس سـبب بـروز حـرکـات غیـر طبیعی در چشم می شود.)

چه عاملی سبب بروز نیستاگموس در معدنچیان می‌گردد:

   اگر کمبود نور به مدت طولانی ادامه داشته باشد این عارضه بوجود می‌آید.

   در بیماری نیستاگموس کارگران معمولاً وقت خروج از معدن متوجه این عارضه می‌گردند. بدین ترتیب که به مدت چند لحظه احساس می‌کنند که اشیاء جلوی چشمشان می‌لرزد. این عارضه ممکن است یک یا هر دو چشم را گرفتار سازد.

   تامین روشنایی در معادن سبب محو سریع نیستاگموس معدنچیان می‌گردد.

    عواملی که عوارض ناشی از کمبود یا ازدیاد نور را تشدید می‌کند:

   خستگی فکری، خستگی چشمی، سن

 منابع نور:

   برای روشنایی کارگاهها از دو منبع نور طبیعی (نور خورشید) و نور مصنوعی (الکتریکی) می‌توان استفاده نمود.

روشنایی طبیعی:

   نور آفتاب سالم‌ترین و ارزان‌ترین وسیله روشنایی و یکی از منابع مهم تامین انرژی نورانی می‌باشد.

به منظور استفاده بهتر و صحیح‌تر از روشنایی روز بایستی به نکات زیر توجه نمود:

·         در صورتی که کارگاه یا محل کار بزرگ باشد و پنجره‌های آن برای رساندن نور به همه قسمتها کافی نباشد باید در قسمتهایی از سقف از پوشش شیشه‌ای استفاده شود.

·         برای جلوگیری از تابش مستقیم نور خورشید در تابستان بهتر است بالای پنجره‌ها سایبان داشته باشد.

·         برای استفاده بیشتر از نور آفتاب باید سقف کارگاه و دیگر سطوح منعکس کننده نور به رنگ روشن بوده تا نور را بهتر منعکس کند.

·         برای اینکه نور کافی به محل کار برسد بایستی با توجه به نوع کار، تابش نور و آفتابی بودن محل مجموع سطوح پنجره‌ها و یا سقف شیشه‌ای کارگاه متناسب با مساحت کف کارگاه باشد.

در طرح روشنایی مصنوعی برای محیط کار این نکات باید مورد توجه قرار گیرد:

-     نور حاصله از منابع روشنایی باید تا حدامکان به روشنایی روز نزدیک باشد.

-    سقف و قسمت بالایی دیوارها معمولاً به منظور افزایش راندمان روشنایی وارده از پنجره‌ها به رنگ روشن و قسمت پایین دیوارها برای ایجاد شرایط آسایش به رنگ تیره رنگ آمیزی میشوند.

-    مقدار نور حاصله از منابع روشنایی باید ثابت و به اندازه کافی بوده و بر کلیه سطوح محیط کار به طور یکنواخت توزیع شود تا از بوجود آمدن سایه و زوایای تاریک جلوگیری شود.

-     تعمیر و سرویس به موقع منابع روشنایی

-     تمیز و پاک نمودن نورگیرها به طور مرتب

                  -     در مورد میزان نور برای کارگاههای مختلف ارقام زیر می‌تواند راهنمای مناسبی باشد:

محل کار

میزان روشنایی مطلوب بر حسب لوکس*

کارهای بزرگ

80-100

کارهای ظریف

150- 250

کارهای بسیار ظریف

500- 1000

 

    آیا محیط کار شما از میزان نور مناسب برخوردار می‌باشد؟

* لوکس: واحد اندازه‌گیری روشنایی در محیط کار گویند که بوسیله دستگاه لوکس‌متر اندازه‌گیری میشود.


سموم، خطرات و شرایط استفاده از آن

Description: http://shc.sums.ac.ir/17%20(21).jpg

مقدمه:

   در بعضی موارد ما مجبوریم از سم استفاده کنیم. اما باید بدانیم سم مثل هر دارویی باید فقط در حد لزوم و در موقع ضرورت با روش درست بکار رود، وگرنه بسیار خطرناک بوده و همانطور که حشرات و موشها را از بین می‌برد میتواند انسان و حیوانات مفید را هم بیمار کرده یا بکشد.

سم چیست؟

   سم ماده‌ای است که دارای منشع گیاهی، حیوانی و شیمیایی بوده  و از یک راه خاص و یا راههای مختلف در مقادیر معینی باعث اختلال و یا توقف فعل و انفعالات حیاتی به‌طور موقت یا دائم میگردد. سم اگر به مقدار خیلی کم خورده شود و یا بخار و بوی آن تنفس گردد باعث ناراحتی، بیماری و مسمومیت شده است منجر به مرگ گردد.

مسموم کیست؟

   هر انسان یا حیوانی که سم از طریق بینی، دهان یا پوست وارد بدن او شده و موجب ناراحتی و بیماری یا مرگ وی گردد مسموم شده است.

علائم مسمومیت:

   بستگی به نوع سم و مقدار آن و مدتی که از مصرف آن سم گذشته باشد دارد اما بطور کلی میتوانیم بگوییم: سرگیجه، حالت تهوع و استفراغ، دل درد، دل پیچه، عرق کردن، رنگ پریدگی و خواب آلودگی معمولاً در شخص مسموم دیده میشود.

روشهای نگهداری سموم در منزل :

1-    هیچ وقت سم را در آشپزخانه و یا اتاقی که در آن زندگی می‌کنید قرار ندهید.

2-   سم را باید در قوطی و ظرف خودش نگه‌داری کرد و هرگز نباید آنرا داخل ظرف و یا شیشه دیگر ریخت چون ممکن است اشتباهاً از آن استفاده شود.

3-    بعد از هر بار استفاده حتماً باید در قوطی سم را محکم بست.

4-     هر نوع سم را باید در محلی دور از دسترس افراد و بچه‌ها قرار داد.

چه کسانی می‌توانند با سم کار کنند؟

   کسی که سم را مصرف می‌کند باید بدانند سم چیست؟‌ و چه خطراتی دارد و چگونه باید آنرا بکار برد تا خطری برای خود و اطرافیان نداشته باشد.

-    کسی که با سم سر و کار دارد باید سالم و قوی بنیه باشد زنان و مردان پیر و بچه‌ها قبل از 18 سالگی نباید به هیچ‌وجه سم‌پاشی کنند.

-     کسانی که عوارض قلبی، کلیوی و کبدی داشته باشند نباید سم‌پاشی کنند.

-     زنان حامله به هیچ وجه نباید با سم سر و کار داشته باشند.

چگونه سم را مصرف کنیم؟

Description: http://shc.sums.ac.ir/50%20(15).jpg

·         برای استفاده از سم باید لباس، عینک،‌ کلاه و ماسک داشته باشیم.

·         سم فقط باید در جایی که لازم است بکار رود.

·         از سم باید فقط به مقداری که لازم است استفاده کنیم نه بیشتر

·         نوع سم‌پاشی باید متناسب با سم، مقدار آن و محل سم‌پاشی باشد.

·         لازم است در ابتدا با ریختن آب در مخزن، سم‌پاش را آزمایش کنیم تا چکه نکند و هنگام کار به مقدار کافی محلول از آن خارج شود.

چگونه از قوطی اسپری حشره‌کش استفاده کنیم؟

    وقتی می‌خواهید داخل اتاق را اسپری کنید:

1-    همه باید از اتاق خارج شوند.

2-    پنجره‌ها و درها را ببندید.

3-    روی ظرف غذاخوری و وسایل بچه‌ها را با نایلون بپوشانید یا در صورت امکان ظروف را از محیط خارج کنید.

4-    موقع اسپری حشره‌کش قوطی اسپری را طوری بدست بگیرید که از خودتان فاصله داشته باشد.

5-    بعد از اسپری کردن فوراً از اتاق خارج شوید و در را ببندید و دستهایتان را بشویید.

6-  بعد از گذشتن حدود نیم ساعت درها را باز کنید و هوای اطاق را تهویه نمایید. بعد از گذشتن نیم تا یک ساعت از تهویه، اطاقها می‌توانند مورد استفاده قرار بگیرند.

در چه شرایطی باید سم را مصرف کنیم؟

-   فرد سم‌پاش باید لباسی بپوشد که کاملاً بدن او را بپوشاند و کلاهی که موهای او را حفظ کند.

-   فرد سم‌پاش باید از عینک مخصوص که کناره‌های آن بسته است و چشم را کاملاً محافظت می‌کند استفاده کند.

-   باید موقع کار با سم حتماً‌ از ماسک استفاده کنیم یا با پارچه تمیزی روی بینی و دهان خود را بپوشانیم.

   -   موقع سم‌پاشی و تهیه سم حتماً باید دستکش لاستیکی بدست کرد. اگر دستکش سوراخ

   باشد سم پوست دست را آلوده می‌کند.

-   در روزهایی که باد شدید می‌وزد نباید باغ و مزرعه را سم‌پاشی کرد و اگر باد کم است موقع سم‌پاشی باید پشت به باد بایستیم تا قطرات سم به ما نپاشد.

چه کارهایی برای فرد مسموم باید انجام دهیم؟

·          از اطرافیان و خود مسموم بپرسید که با چه ماده‌ای تماس داشته و یا آن را خورده است.

·          قوطی سم را بگیرید و برچسب آن را بخوانید.

·         فوراً‌ کمکهای اولیه را شروع کنید.

کمکهای اولیه در مورد فرد مسموم:

·         فوراً‌ مسموم را از محل سمپاشی خارج کنید و در هوای آزاد نگه دارید.

·          اگر لباس او آلوده به سم است بلافاصله آنها را بیرون بیاورید.

·         محلهایی از بدن را که به سم آلوده شده با آب و صابون شستشو کنید سپس او را خشک کرده و بپوشانید.

·         بیمار را در حالت استراحت و گرم نگه دارید.

·         اگر سم داخل چشم‌ها پاشیده شد فوراً چشم را زیر شیر آب بگیرید و شستشو دهید (15 دقیقه)

·         اگر سم به تازگی خورده شده باشد باید مسموم را وادار به استفراغ کنید.

·         اگر علائم سوختگی ناشی از سموم در لب و دهان مشاهده شد او را وادار به استفراغ نکنید فقط کمی آب به فرد مسموم بخورانید تا سم رقیق شود.

·         باید راههای تنفسی یعنی دهان و گلو و بینی را تمیز کرده و باز نگه دارید.

·         فوراً‌ مسموم را به مرکز بهداشتی‌درمانی ارجاع دهید. ‌

 

 

 

نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد