پی ها

پی ها

پی ها را می توان به ترتیب زیر دسته بندی کرد :

پی های نواری

پی های بالشتکی

پی های گسترده

پی های شمعی

تصویر این پی ها در ش.12 نشان داده شده است .

پی های نواری

پی نواری ( به جلد 1 ، فصل 1 نگاه کنید ) از یک نوار پیوستة طولی بتنی تشکیل می گردد که برای گستردن بار یکنواخت دیوارهای آجری ، بنایی یا بتنی برسطح کافی از خاک زیرین طراحی می شود . گسترة نوار به بارهای پی و ظرفیت باربری و مقاومت برشی خاک زیرین بستگی دارد . ضخامت پی به مقاومت مصالح پی وابسته است . همان طور که در ش . 13 دیده می شود ، پی های نواری پهن

پی های بالشتکی

پی ستونهای آجری ، بنایی ، بتن مسلح و فولادی برای گستردن بار متمرکز اغلب به شکل بالشتک بتنی جداگانة مربع یا مستطیل ساخته می شود . مساحت این نوع پی به بار روی پی و ظرفیت باربری و مقاومت برشی خاک زیرین و ضخامت آن به مقاومت مصالح پی بستگی دارد . ساده ترین شکل پی بالشتکی از یک بالشتک بتنی حجیم تشکیل می شود . همان طور که در ش . 14 دیده می شود ، پی های بالشتکی سنگین باری که تکیه گاه ستونهای یک ساختمان قابی را به وجود می آورند ، معمولاً از بتن مسلح ساخته می شوند . مساحت پی بالشتکی توسط بار روی پی و باربری مجاز خاک زیرین و ضخامت و آماتوربندی آن با محاسبة تنشهای خشمی و برشی تعیین می گردد.

در مکانهایی که به خاطر ظرفیت باربری پایین خاک زیرین یا نزدیکی فواصل ستونها از پی های بالشتکی پهن استفاده می شود ، لبة پی های جداگانة مجاور بسیار به هم نزدیک خواهند بود و در این حالت ایجاد یک پی پیوسته برای ستونها اقتصادی و ساده تر خواهد بود ( ش .15 ). این پی در واقع یک پی نواری بتن مسلح است که تکیه گاه بارهای متمرکز را فراهم می سازد .

پی های مرکب

زمانی که ستونی آن قدر به مرز محوطة ساختمانی نزدیک باشد که بارگذاری یک پی جداگانه به صورت خارج از مرکز صورت گیرد و در مواردی که پی ستونهای مجاور برای مقاومت در برابر زیر فشار ، وازگونی یا نیروهای مخالف به هم متصل می گردند ، پی ستونهای مجاور با هم ترکیب  می شوند .

از آن جا که پایة ستون مجاور مرز محوطة ساختمانی را نمی توان به شکل یکنواختی در اطراف ستون گسترده کرد ، آن را با پایة ستون مجاور ترکیب می کنند تا همانند ش . 16 یک پی مرکب یا تعادلی به وجود آید .

در مواردی که یک ساختمان قابی در طول یک ساختمان موجود برپا می شود ، اغلب در مجاورت ساختمان موجود استفاده از پی مرکب طره ای یا غیر متقارن ضرورت پیدا می کند ، تا بدین ترتیب فشار ناشی از پایه بر روی خاک زیرین ، اضافه بار سنگینی در زیر پی ساختمان موجود وارد نسازد و موجب نشست محسوسی در آن نشود . پی های مرکب طره ای و غیر متقارن در ش . 16 نشان داده شده اند .

پی های گسترده

پی گسترده در دو جهت حالت پیوسته دارد و معمولاً سطحی معادل یا بزرگتر از مساحت ساختمان یا سازه را در بر می گیرد . از پی های گسترده در این موارد استفاده می شود : برای سازه های سبک بار روی خاکهای دارای ظرفیت باربری ضعیف ، در مواردی که تنوع موجود در شرایط خاک گسترش قابل توجه باررا ضروری می سازد ، برای بارهای سنگین تربه جای پی های جداگانه ، در موارد بزرگ بودن نشستهای ناهمسان و در مواردی که احتمال نشست معدنی وجود دارد .

سه نوع پی گستردة بتن مسلح عبارتند از :

پی گسترده از دال یکپارچه

پی گسترده متشکل از دال و تیر

پی گستردة محفظه ای ( صندوقه ای ) .

تصویر این سه نوع  پی گسترده در ش . 17 نشان داده شده است .

پی گسترده از دال یکپارچه :

این پی گسترده در واقع یک دال بتن مسلح یکپارچه با ضخامت معمولاً یکنواخت است که برروی خاکهایی با ظرفیت بابری ضعیف یا متنوع ریخته می شود ، تا باردیوارها و ستونهای سازة سبک باربرروی کل سطح ساختمان گسترده شود . تصویر یک پی گسترده با دالی به ضخامت یکسان جهت ایجاد تکیه گاه دیوارها در ش . 10 از جلد 1 نشان داده شده است و ش . 11 از جلد 1 نیز تصویری از یک پی گسترده متشکل از دالی یکپارچه با تیرهای تقویتی کناری ( لبه ای ) را نشان می دهد .

دال یکپارچة پی گستردة ش . 17 تکیه گاه ستونهای بتن مسلح را فراهم می سازد . ستونها دارای پایه های ماهیچه ای هستند تا با گسترش بار نقطه ای در مقابل برش سوراخ شدگی مقاومت شود . دال یکپارچة پی گسترده به همراه تیرهای کناری روزده در زیر سطح زمین ریخته می شود . کف تحتانی شکل یک کف آزاد چوبی را خواهد داشت .

پی گسترده متشکل از دال و تیر : برای تحمل بارهای سنگین تر دیوارها یا ستونها ، ضخامت دال یکپارچخ به عنوان پی باید مقدار قابل توجهی باشد . برای حداکثر استفادة اقتصادی از بتن مسلح در پی گسترده ای که بارهای سنگین تری را تحمل می کند ، از پی گستردة متشکل از دال  و تیر استفاده می شود . این  پی از تیرهای روزده یا زیر خوابی تشکیل می گردد که با گرفتن بار دیوارها یا ستونها ، آنها را بر روی دال یکپارچة روی خاک طبیعی زیرین می گسترانند .

در خاکهای متراکمی که امکان حفاری ترانشه ها بدون استفاده از شمع بندی وجود دارد ، استفاده از تیرهای زیر خواب مانند ش . 18 امری اقتصادی است و در خاکهای زیرین دانه ای احتمالاً استفاده از تیرهای روزده ضرورت پیدا می کند ( ش . 18 ) .

پی گستردة محفظه ای ( صندوقه ای ) :

در مواردی که نشستهای ناهمسان مقدار قابل توجهی است و پی ها باید بارهای سنگینی را تحمل کنند ، صلیبیت زیاد پی گستردة بتن مسلح یکپارچة محفظه ای سودمند است . این نوع پی گسترده از دالهای فوقانی و تحتانی تشکیل می شود که توسط تیغه های عرضی عمودی در هر دو جهت از هم جدا و تقویت شده اند ( به ش. 17 نگاه کنید ) . پی گسترد بتن مسلح یکپارچة محفظه ای از صلیب زیادی برخوردار است و با گستردن بارهای روی پی در کل سطح زیرسازه موجب کاهش نشستهای تحکیمی و اجتناب از نشستهای ناهمسان می گردد.

پی گستردة محفظه ای می تواند از عمق کامل طبقة زیززمین برخودار باشد و از محفظه های پی برای ماشین آلات مکانیکی و انبار استفاده شود . از پی گستردة محفظه ای به هنگام ساخت زیر زمینهای عمیق نیز استفاده   می شود تا با بهره گیری از فشار سربار که گودهای عمیق روی می دهد ، از میزان نشست کاسته شود . این فشار منفی یا روبه بالا بصورت تورم خاک زیرین در بستر گودهای عمیق روی می دهد که در نتیجة برداشتن موادسطحی و خارج کردن آن از داخل گود بوجود می آید . از این تورم قابل توجه معمولاً آرام می توان برای مقابله با آن نشست تحکیمی ناشی از بار ساختمان و کاهش نشست کلی استفاده کرد .

پی های شمعی

از کلمة شمع برای توصیف ستونهای معمولاً بتن مسلحی استفاده می شود که برای انتقال بارهای پی به چینة سفت زیرین یا انتقال بارها به خاک زیرین از طریق اصطکاک سطحی بدنة شمع ، در داخل زمین کوبیده یا بصورت درجا ریخته می شوند .

وظیفة اصلی شمع انتقال بارها به سطوح تحتانی زمین از طریق اصطکاک موجود در طول جوانب شمع و اتکای انتهایی نوک با پاشنة شمع است . شمعهایی که بارها را عمدتاً از طریق اصطکاک با خاکهای رس و لایه ها منتقل می سازند ، شمعهای اصطکاکی و آنهایی که این کار را با توسل به اتکای انتهایی بر شن متراکم ، خاک رس سخت یا سنگ ا نجام می دهند ، شمعهای اتکایی نامیده می شوند .

شمعها را می توان بر اساس تأثیر آنها بر خاک زیرین بصورت شمعهای جا بجایی یا شمعهای غیر جا بجایی تقسیم بندی کرد شمعهای جا بجایی با کوبیده شدن یا با نوعی فشار دیگر به داخل زمین رانده و موجب جا بجایی خاک زیرین می شوند ، مانند شمعهای یکپارچه و شمعهای لوله ای که به داخل زمین کوبیده می شوند و انتهای تحتانی آنها توسط یک کفشک یا توپی مسدود است و این کفشک یا در جای خود گذاشته می شود و یا با رانده شدن به خارج یک پاشنة خز ا نه ای بوجود می آورد . شمعهای غیر جا بجایی با حفاری سوراخی در زمین به روشی که جا به جایی زیادی در خاک زیرین روی ندهد به همراه لولة پوشش ساخته می شوند و این پوشش همراه با پر شدن چاه یا از آن خارج می گردد و یا در همان جا باقی گذاشته می شود .

شمعهای کوبشی از کوبیدن شمعهای پیش ساخته و یا بتن ریزی شمع در سوراخ حاصل از شمع کوبی ساخته  می شوند . شمعهای در جا از بتن ریزی در جا در چا هی ساخته می شوند که قبلاً توسط مته در خاک زیرین حفاری شده است .

شمعهای کوبشی :

 شمعهای بتن مسلح گرد ، چهار پهلو یا چند ضلعی در محوطة کارخانه در داخل قالبها بتن ریزی می شوند و برای ایجاد حداکثر مقاومت عمل آورده می شوند . در این جا قرار دادن آماتوربندی و مخلوط کردن ، ریختن ، متراکم ساختن و عمل آوردن بتن را می توان با کنترل دقیقی انجام داد تا شمعهایی با مقطع و مقاومت یکسان تولید شود . پس از بالا کشیدن شمعها در مکان خود ،آنها را توسط چکش شمع کوبی مکانیکی متصل به تجهیزات شمع کوبی متحرک به داخل زمین می کوبند . در ش . 19 تصویری از یک شمع نمونه نشان داده شده است .

کوبیدن شمعها تا رسیدن به مقدار نفوذ متوسط معینی در هر ضربه ادامه پیدا می کند . این مقدار نفوذ ، طولی از شمع است که توسط نیروی سقوطی چکش از یک فاصلة معین در زمین فرو می رود . از روی وزن چکش و فاصلة سقوط آن می توان مقاومت زمین را تعیین کرد و سپس ظرفیت باربری شمع را محاسبه نمد .

برای اتصال قسمت فوقانی شمع پیش ساخته به پی بتن مسلح ،mm300 از قسمت فوقانی شمع برای نمایان شدن آماتوربندی خرد می شود و آماتوربندی آن به آماتوربندی پی متصل می گردد. شمعهای کوبشی پیش ساخته معمولاً در محوطة ساختمانی مناطق ساخته شده مورد استفاده قرار نمی گیرند ، زیرا در درجة اول جا به جایی آنها از طریق خیابانهای باریک کار دشواری است و در ثانی سر و صدای ناشی از شمع کوبی و ارتعاشات حاصل از کوبیدن شمع ممکن است به ساختمانهای مجاور آسیب وارد سازد . از شمعهای کوبشی که در خاکهای ضعیف زیرین تا رسیدن به چینة سفت زیرین کوبیده می شوند ، به عنوان شمعهای اتکایی استفاده می شود . شمعهای کوبشی از نظر اصطکاک جوانب خود در تماس با خاک ، مقاومت کمتری ایجاد می کنند ، به ویژه اگر خاک اطراف را خاک رس تشکیل دهد . این امر بدین خاطر است که خاک رس اطراف شمع در نتیجة عملیات شمع کوبی حالت قالبی به خود می گیرد و در نتیجه مقاومت اصطکاکی میان شمع و خاک رس اطراف کاهش پیدا می کند .

در  خاکهای غیر چسبندة درشت دانه که شمعها به یک چینة محکم دسترسی پیدا نمی کنند ، شمعهای کوبشی به عنوان شمعهای اصطکاکی – اتکایی عمل می کنند ، زیرا در نتیجة عملیات شمع کوبی ذرات اطراف جوانب شمع متراکم می شوند و بدین ترتیب مقاومت اصطکاکی افزایش می یابد و با تراکم خاک مقاومت آن نیز زیاد می شود . این نوع پی شمعی را گاهی مانند پی شمعی در جا ، پی شناور می نامند ، چرا که مقاومت شمع عمدتاً از اصطکاک بدنة آن حاصل می گردد و در واقع شمعها در خاک زیرین بیشتر حالت شناور دارند تا اتکا به یک خاک سفت .

از شمعهای پیش تنیدة بتنی می توان به جای شمعهای در جای بتنی استفاده کرد . مزایای شمع به خاطر تنیده بودن بتن از سطح مقطع کوچکتری نسبت به شمع در جای مشابه برخودار است و پیش تنیدن بتن با کاهش ترک خوردگی کششی شمع به ویژه در خاکهای آبدار دوام بیشتری ایجاد می کند .

شمعهای چوبی برای پی ساختمانها مورد استفادة کمتری دارند ، زیرا به دست آوردن مقاطع بزرگ چوب با طول کافی کار دشواری است و در ضمن احتمال پوسیدگی چوب در زیر زمین نیز وجود دارد .

شمعهای کوبشی درجا : این شمعها بر دو نوعند ، اولین نوع دارای یک پوشش دائمی فولادی یا بتنی است ، در حالی که نوع دوم فاقد پوشش دائمی است . هدف از کوبیدن و حفظ یک پوشش دائمی تحکیم خاک زیرین اطراف             پوشش شمع با عمل شمع کوبی است و این پوشش برای حفاظت از بتن ریزی داخلی در مقابل احتمال ریزش چینة ضعیف خاک زیرین به داخل چاه شمع و حفاظت از بتن تازه در برابر آب ساکن یا جاری ، در جای خود باقی گذاشته می شود .

در ش . 20 تصویری از یک شمع کوبشی در جا با پوشش بتن مسلح دائمی نشان داده شده است . پوسته های پیش ساختة بتن مسلح بر روی یک محور فولادی سوار می شوند و درز میان پوسته ها با تسمة فلزی و قیر مسدود می گردد . سپس با بلند کردن محور و پوسته ها به داخل تجهیزات شمع کوبی ، کار کوبیدن شمع به داخل زمین آغاز می گردد. در عمق مورد نظر با خارج کردن محور ، قفس آماتوربندی به داخل پوسته ها پایین برده         می شود و شمع با بتن ریزی داخل پوسته ها تکمیل می گردد . این نوع شمع عمدتاً در خاکهایی با ظرفیت باربری ضعبف و خاکهای اشباع شده ای مورد استفاده قرار می گیرد که حفاظت از بتن تازة داخلی در مقابل آب ساکن یا جاری توسط پوسته های بتنی ضرورت دارد .

تصویری از شمع کوبشی در جای فاقد پوشش دائمی در ش . 21 نشان داده شده است . قسمت تحتانی لولة فولادی پوشش که بر روی تجهیزات شمع کوبی تکیه دارد با بالاست پر می شود . یک چکش سقوطی بالاست و لوله را به داخل زمین می کوبد و در عمق مورد نظر با نگه داشتن لوله ، بالاست کوبیده می شود تا در پاشنة شمع یک خزانه بوجود آید . همراه با بتن ریزی در داخل لوله و کوبیدن آن ، لولة پوشش به تدریج بیرون کشیده می شود . در نتیجة کوبیدن لوله و بالاست به داخل زمین ‌، خاک اطراف شمع متراکم می گردد و کوبیدن بعدی بتن موجب نفوذ آن به داخل حفره های خاک و چینة ضعیف می شود . خزانة پاشنه شمع نیز سطح اتکای تحتانی را افزایش می دهد .

نوع دیگری از شمع کوبشی در جای فاقد پوشش دائمی است کوبیدن یک لوله پوشش با کفشک چدنی به داخل زمین در یک عملیات شمع کوبی ساخته می شود ( ب ش . 22 نگاه کنید ) .

کار بتن ریزی همزمان با بیرون کشیدن لوله توسط چکش صورت می گیرد . کاربرد ویژة این نوع شمع در زیر چینه هایی است که برای خارج شدن با حفاری بیش از اندازه متراکم اند. هدف از کفشک چدنی که در داخل زمین باقی می ماند آن است که در داخل چینة متراکمی که شمع در آن شکل می گیرد ، نفوذ شود .

شمعهای جکی :

در ش .22 تصویر سیستمی جکی نشان داده شده است که برای استفاده در شرایط کاری تنگ و محدود مناسب است ، برای مثال برای پی بندی دیوار موجود در شرایطی که ارتفاع آزاد توسط کف محدود می گردد و در مواردی که احتمال آسیب دیدگی ساختمانهای موجود در اثر ارتعاشات ناشی از شمع کوبی وجود دارد .

در مواردی که پی بندی بر روی دیواری با پایة سالم بتنی صورت می گیرد ، همان طور که در  ش . 23 دیده  می شود ، قطعات شمع به کمک جک در داخل زمین زیر پایه رانده می شوند و بر روی سر شمع تا زیر پایة بتنی دیوار یک کلاهک بتنی ریخته می شود . در صورت ضعیف بودن پایة دیوار مورد نظر احتمال مغشوش شدن دیوار در اثر جک زدن شمعها در زیر آن وجود دارد ، بنابراین در هر طرف دیوار یک زوج شمع با جک کار گذاشته می شود تا  برقرار گرفتن پلهای فولادی یا بتن مسلح بر روی آنها ، تکیه گاهی برای دیوار فراهم گردد .

همان طور که در شکل دیده می شود ، قطعات پیش ساختة بتنی با جک در داخل زمین رانده می  شوند و برای ایجاد اتصال محکمی در میان این قطعات ، تکه لوله ای در داخل سوراخ پوشش فولادی درون هر قطعه دوغاب ریزی می شود .

جک زدن شمعهای دو طرف دیوار با  تکیه بر واحدهای وزنه گذاری شده صورت می گیرد .

شمعهای درجا :

در این مورد ابتدا به کمک مته های خاک یا مته های مارپیچ مکانیکی چاهی در زمین حفاری می شود و خاک های حفر شده جهت بتن ریزی شمع از چاه خارج می گردد . معمولاً همراه با خارج کردن خاک ، لوله ها ی فولادی پوشش نیز پایین فرستاده می شوند تا از فرو ریزی جداره های چاه جلوگیری شود . لوله های پوشش همراه با بتن ریزی شمع به تدریج بیرون کشیده می شود .

مزایای اصلی شمع های درجا عبارتند از : امکان استفاده از تجهیزات سبک و ساده برای کار و امکان بررسی دقیق چینة خاک زیرین از روی خاکهای خارج شده در ضمن حفاری . از نقاط ضعف این شمع ها می توان به عدم امکان بررسی تراکم کافی بتن و پوشش بتنی کافی جهت آرماتور بندی اشاره کرد .

در ش . 24 تصویری از حفاری و بتن ریزی شمع درجا نشان داده شده است . خاک درون لوله های پوشش به کمک یک حفار لوله ای دریچه دار خاک رس خارج می گردد که با سقوط در داخل چاه به داخل خاک چسبنده نفوذ می کند و با خارج شدن از چاه ، خاک تخلیه می شود . خاکهای درشت دانه با سقوط یک حفار لوله ای دریچه دار ( یا جام ) در داخل چاه خارج می شوند . خاکی که بر روی صفحة لولایی روبه بالا نگه داشته می شود با بیرون کشیدن حفار لوله ای تخلیه می گردد . کار حفاری چاه سریعتر از آنچه تصور می شود صورت می گیرد و حفاری و بتن ریزی شمع را می توان در عرض چند ساعت انجام داد .

کار بتن ریزی تحت فشار از طریق کلاهک محافظ فولادی که به بالای لوله های پوشش پیچ می شود ، صورت می گیرد . کاربرد فشار هوا ایجاد تراکم فوری بتن می شود و همزمان با متراکم شدن بتن ، کلاهک محافظ و لوله های پوشش نیز خارج می شوند . همراه با خارج شدن لوله های پوشش ، قطعات بیرون آمده جدا می شوند و کلاهک محافظ مجدداً تا تکمیل شدن شمع پیچ می گردد .  

زمانی که بتن تحت فشار هوا ریخته می شود ، فراتر از محیط حفاری اولیة چاه گسترش می یابد و چینة ضعیف و حفره های خالی خاک زیرین را پر و متراکم می سازد ( به ش . 24 نگاه کنید ) .

به خاطر شکل نامنظم سطح شمع تمام شده این شمع بیشتر به عنوان شمع اصطکاکی عمل می کند و به اصطلاح یک پی شناور به وجود می آورد .

در ش . 25 ساخت و بتن ریزی یک شمع در جای بزرگ قطر نشان داده شده است . یک جرثقیل زنجیر دار کوبة هیدرولیکی را حمایت می کند و یک موتور دیزل نیز میل چهارپر حفاری و متة دورانی جام دار را به حرکت در می آورد . با چرخش میل چهارپر حفاری و جام انتهای آن توسط موتور دیزل ، تیغه های زاویه دار با حفر خاک جام را پر می کنند . کوبه های هیدرولیکی نیز جام را به داخل زمین فشار می دهند . سپس جام پر از خاک بالا آورده و تخلیه می شود و کار حفاری دوباره از سر گرفته می شود . در خاک های غیر چسبنده چاه حفر شده با لوله های فولادی پوشش می گردد . برای افزایش سطح اتکای انتهایی ، مته تا دو برابر قطر شمع باز می شود .

فواصل شمع ها :

فواصل شمع ها باید به اندازة کافی زیاد باشد تا امکان کوبیدن یا حفاری تعداد شمع های لازم تا عمق نفوذ ضروری بدون آسیب دیدن سازة مجاور یا دیگر شمع های گروه وجود داشته باشد . شمع ها معمولاً در گروههای نسبتاً نزدیکی ایجاد می شود تا در کلاهکهای شمع تا آنها را به یکدیگر متصل می سازند ، صرفه جویی شود .

 به عنوان یک قانون کلی ، فاصلة مرکز به مرکز شمع های اصطکاکی نباید از قطر شمع و فاصلة شمع های اتکایی نباید از دو برابر حداقل پهنای شمع کمتر باشد .

کلاهکهای شمع :

از شمع ها می توان به عنوان تکیه گاه پی های بالشتکی ، نواری یا گسترده استفاده کرد . معمولاً برای پایة ستونها از گروهی شمع استفاده می شود . در این حالت با روی ستون از طریق کلاهک بتن مسلح شمع ها که در بالای آنها ریخته می شود به شمع ها منتقل می گردد . برای ایجاد پیوستگی سازه ای ، آرماتور بندی شمع ها به آرماتور بندی کلاهک شمع پیوند می خورد . برای این منظور از میلگردهای انتظار سر شمع های درجا یا از آرماتور بندی شمهژع های پیش ساخته با خرد کردن بتن قسمت فوقانی شمع استفاده می شود . در ش . 26 نمونه هایی از کلاهک شمع ها نشان داده شده است .

زیر سازه ها

زیر سازة ساختمان های چند طبقه اغلب در زیر سطح طبیعی یا مصنوعی زمین ساخته می شوند .

در شهرهای کوچک و بزرگ اغلب در طی قرنها چند متری از سطح زمین به صورت مصنوعی خاک ریزی شده است زمین های خاکریزی شده معمولاٌ ظرفیت باربری ضعیف و متنوعی دارند و بدین جهت برای پی ساختمان مناسب نیستند . بنابراین معمولاً برداشتن خاک مصنوعی و ساخت زیر سازه یا زیرزمین یک یا چند طبقه در زیر زمین امری ضروری است . به همین ترتیب در مواردی که لایه ای سطحی از خاک طبیعی با ظرفیت باربری ضعیف یا متنوع وجود دارد ، اغلب با برداشتن آن یک زیرسازه ایجاد می گردد . در مکانهایی که اختلاف سطح قابل توجهی در محوطة ساختمانی وجود دارد ، تمامی یا بخشی از ساختمان به عنوان زیر سازه در زیر سطح زمین قرار می گیرد .

زمین طبیعی یا مصنوعی اطراف زیرسازه اغلب در مقابل آب نفوذ پذیر است و ممکن است آب را در سطحی بالاتر از سطح یا کف تحتانی زیرسازه نگه دارد . آب زیرزمینی موجود در خاک اطراف زیرسازه به دیوارها و کف زیرسازه فشار وارد می کند . این فشار معمولاً قابل توجه آب ممکن است به نفوذ راحت آب به درون ترکهای کوچک ناشی از جمع شدگی و حرکت دیوارها و کفهای متراکم بتنی و دیوارهای آجری متراکم منجر گردد .

برای محدود ساختن نفوذ آب زیرزمینی تحت فشار ، در عرض درزهای ساخت و حرکت دیوارها و کفهای بتنی نوارهای آب بند ( واتر استاپ ) کار گذاشته می شود و دیوارهای آجری و کفهای بتنی را با لایه ای از موارد ناتراوا به شکل پوششی رطوبت ناپذیر می پوشانند . در روش دیگر با فرض آنکه مقداری آب زیرزمینی نفوذ  می کند ، یک دیوار محیطی متراکم بتنی به همراه نوارهای آب بند به صورت جداگانه در اطراف زیرسازه کشیده می شود ، تا هر نوع آب نفوذی از دیوارهای خارجی به چاهکی در خارج از دیوارهای محیطی زیرسازه تخلیه شود .

نوارهای آب بند دیوارها و کفهای بتنی

یتن متراکم که عملاً در مقابل آب نفوذ ناپذیر است ، در مواردی که جلوگیری از ایجاد ترکهای جمع شدگی ، ساختمانی ، سازه ای و حرکات حرارتی و رطوبتی ممکن باشد ، به خودی خود به طرز مؤثری آب زیرزمینی را دور نگه می دارد . پس از انجام بتن ریزی ، بتن در ضمن خشک شدن جمع می شود و این جمع شدگی اجتناب ناپذیر ناشی از خشک شدن بتن به ویژه در محل درزهای ساخت ترکهایی را به وجود می آورد که به آب زیرزمینی امکان نفوذ می دهد . برای به حداقل رساندن ترکهای ناشی از خشک شدن ، معمولاً در بین بخشهای بتنی کف و دیوارها یک شکاف خالی 450 یا mm 600 باقی گذاشته می شود . پس از آنکه بخش های بتنی چند روزی خشک شدند و بیشتر جمع شدگی ناشی از خشک شدن اتفاق افتاد فضای میان این بخش ها بتن ریزی می  شود . در این روش به حساب افزایش درزهای ساخت که خود منشأ ضعف محسوب می شوند ، از میزان جمع شدگی کلی کاسته می شود .